Lekcja 101:
Zdania z "dass" i "weil"
Dziś nauczymy się budować zdania złożone ze spójnikami "dass" oraz "weil".
1.
Zdania złożone ze spójnikami "weil" oraz "dass" często buduje się w języku niemieckim i bywają kłopotliwe. Należy bowiem uwzględnić w konstruckji takich zdań szyk zdania pobocznego, występującego po spójniku. W tym wypadku jest to szyk końcowy, czyli taki, w którym odmieniony czasownik (orzeczenie) zajmuje ostatnie miejsce w zdaniu:
podmiot+ orzeczenie+ reszta zdania, weil/dass podmiot+ reszta zdania+ orzeczenie.
pierwsza część zdania spójnik druga część zdania
"weil" tłumaczy się na język polski jako "ponieważ" lub "bo" i wymaga szyku końcowego:
Ich gehe heute nicht ins Restaurant, weil ich krank bin.
Ich gehe zum Arzt, weil ich starke Kopfschmerzen empfinde.
Wir treffen uns heute nicht, weil sie zu viel zu tun hat.
"dass" oznacza po polsku "że" i również wymaga szyku końcowego:
Ich bin so froh, dass ich seit Montag Urlaub beginne.
Ich weiß, dass ich Wäsche machen muss.
Ich freue mich, dass du da bist.
Również w zdaniu w czasie przeszłym Perfekt odmieniony czasownik - czyli posiłkowym sein lub haben - trafia na koniec zdania:
Er ist sehr müde, weil er schlecht geschlafen hat.
Er freut sich, dass er die Prüfung bestanden hat.
Oraz w zdaniach, w których po spójniku występuję więcej niż jeden czasownik (np. czas.modalny):
Er war enttäuscht, dass er nicht mitkommen konnte.
Sie lernt fleißig Deutsch, weil sie in Deutschland arbeiten möchte.
2. Przykładowe zdania:
- Ich gehe heute nicht ins Restaurant, weil ich krank bin. - Nie idę dziś do restauracji bo jestem chory.
- Ich gehe zum Arzt, weil ich starke Kopfschmerzen empfinde. - Idę do lekarza, ponieważ odczuwam silne bóle głowy.
- Sie lernt fleißig Deutsch, weil sie in Deutschland arbeiten möchte. - Ona uczy się pilnie niemieckiego, bo chciałaby pracować w Niemczech.
- Wir treffen uns heute nicht, weil sie zu viel zu tun hat. - Nie spotkamy się dziś, bo (ona) ma za dużo pracy.
- Er ist sehr müde, weil er schlecht geschlafen hat. - On jest bardzo zmęczony, ponieważ źle spał.
- Sie ist schwach, weil sie gestern wenig gegessen hat. - Ona jest słaba, bo wczoraj mało zjadła.
- Wir konnten nicht kommen, weil wir einen Unfall hatten. - Nie mogliśmy przyjść, bo mieliśmy wypadek.
- Ich bin so froh, dass ich seit Montag Urlaub beginne. - Tak się cieszę, że od poniedziałku zaczynam urlop.
- Ich weiß, dass ich Wäsche machen muss. - Wiem, że muszę zrobić pranie.
- Er freut sich, dass er die Prüfung bestanden hat. - On cieszy się, że zdał egzamin.
- Ich wusste nicht, dass Ihre Kinder uns heute besuchen. - Nie wiedziałam, że Pani dzieci nas dzisiaj odwiedzą.
- Sie sagt, dass sie meine Hilfe braucht. - Ona mówi, że potrzebuje mojej pomocy.
- Schade, dass du schon gehen musst. - Szkoda, że musisz już iść.
- Er schrie so laut, dass die ganze Familie aufgewacht ist. - Krzyczał tak głośno, że cała rodzina się obudziła.